Bednorz Zbyszko

Z e-ncyklopedia

Bednorz Zbyszko (1913-2010)

Urodził się 11 października 1913 w Skalmierzycach k. Ostrowa Wielkopolskiego. W czasie II wojny mieszkał w Warszawie i pracował w Departamencie Informacji i Prasy Okręgu Śląskiego. Walczył w Powstaniu Warszawskim. Trzy tygodnie po jego wybuchu wygłosił przez radio "Apel Powstańczej Warszawy do Polaków Ziem Zachodnich". Po upadku powstania został przewieziony do obozu jenieckiego w Spellen nad Renem, z którego udało mu się uciec. Do zakończenia wojny działał w podziemiu. W kwietniu 1943 roku, poznał łączniczkę AK "Izę", czyli Różę Wróbel z Chorzowa, z którą w 1944 roku wziął ślub. Mieszkali na opolskich Chabrach. Po wojnie związał się ze środowiskiem PAX-u Bolesława Piaseckiego.

W 1948 roku został aresztowany przez UB. Dwa lata siedział w lochach Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego w Warszawie. W 1950 roku sąd komunistyczny skazał go na 15 lat więzienia. Przebywał najpierw w osławionym więzieniu na Rakowieckiej w Warszawie, później we Wronkach. O łaskę dla niego zabiegali m.in. bp katowicki Herbert Bednorz, pisarz Gustaw Morcinek i szef PAX-u Bolesław Piasecki. Pod koniec 1951 roku wyszedł na wolność.

W latach 1960-1980 pracował w Instytucie Śląskim w Opolu. W jego twórczości literackiej, eseistyce oraz pracach naukowych dominuje tematyka śląska. Publikował m.in. w: „Tygodniku Powszechnym” , "Gościu Niedzielnym ", „Tygodniku Warszawskim”, „Odrze” i „Kierunkach”. 29 maja 2003 Zbyszko Bednorz otrzymał - jako pierwszy w historii Uniwersytetu Opolskiego - tytuł honorowego profesora UO.

Zmarł 28 listopada 2010 w Opolu. Spoczął na opolskim cmentarzu w Półwsi.

Twórczość

  • 1943 - Śląsk wierny Ojczyźnie
  • 1945 - Glossy Śląskie
  • 1946 - Od Opola do Wrocławia
  • 1953 - Dzieci i bagaże
  • 1955 - Będzie bratem
  • 1958 - Ręce wzniesione. Powieść biograficzna (o Alojzym Majewskim)
  • 1960 - Szczepan, czyli Rzecz o Józefie Ryszce
  • 1962 - Urok mowy wyzwolonej
  • 1966 - Ludowe żniwo literackie
  • 1971 - Z Janem
  • 1978 - Na Zapiecku trzy okna
  • 1979 - Dyszlem i parą: Z dziejów polskiej literatury podróżniczej na Śląsku
  • 1987 - Lata krecie i orłowe
  • 1993 - Do wyjaśnienia
  • 2000 - Gniazda wędrujące

Bibliografia

K. Heska-Kwaśniewicz, Odszedł Zbyszko Bednorz, Śląsk. Miesięcznik Społeczno-Kulturalny 2011, nr 1, s. 45; Wielka Encyklopedia PWN, pod red. J. Wojnowskiego, Warszawa 2001, t. 3, s. 359;