Aleksander II

Z e-ncyklopedia

Aleksander II (zm. 1073), papież

Anselm da Baggio urodził się w Baggio. Wywodził się z rodziny szlacheckiej. W młodości był jednym z liderów Patarii, ruchu religijnego zrzeszającego zwolenników dobrowolnego ubóstwa. Aleksander zwalczał także symonię i małżeństwa duchownych. Było to związane z reformatorskim duchem płynącym z opactwa benedyktyńskiego w Clunie. W roku 1057 został biskupem Lukki w północnej Italii. Na papieża został wybrany po śmierci Mikołaja II, bez aprobaty króla i dworu Niemiec.

Poparcie w wyborze na tron uzyskał ze strony magnaterii włoskiej z kardynałem Hildebrandem (późniejszy Grzegorz VII) na czele. Wstąpił na tron papieski 1 października 1061 i pozostawał na urzędzie biskupa Rzymu do swojej śmierci w 1073 roku. Wobec ustanowienia jego osoby na Stolicę Piotrową, król i biskupi niemieccy nie wykazali aprobaty. Wybór został dokonany z pominięciem prerogatyw cesarskich nadanych im w ordynacji wyborczej. Przy poparciu regentki cesarzowej Agnieszki, cesarz ustanowił 28 października 1061 biskupa Cadalusa z Parmy antypapieżem. Przyjął on imię Honoriusz II. Dwukrotnie próbował zbrojnie zdobyć Rzym. Walce o Rzym pomiędzy dwoma biskupami położyło kres wmieszanie się do konfliktu księcia Gotfryda. Wtedy to za jego wnioskiem zarówno Cadalus, jak i Anzelm wrócili do swoich diecezji oczekując rozstrzygnięcia dworu cesarskiego. Niespełna trzy lata po wyborze antypapieża, bo w 1064 roku na soborze w Mantui biskupi italscy i niemieccy uznali za ważną oraz obowiązującą koronację Aleksandra II. Również dwór niemiecki uznał Anzelma prawowitym papieżem. Honoriusz II zaś, został obłożony klątwą i nigdy nie posiadł pełnej, legalnej władzy papieskiej. Pozbawiony wszelkich wpływów zmarł w 1072 roku. Po usunięciu konfliktu z antypapieżem, Aleksander II zajął się reformą dotyczącą wewnętrznych spraw funkcjonowania Kościoła i duchowieństwa. Działania te prowadził poprzez liczne synody, a także legatów wysyłanych do Niemiec (Piotr Damiani), Anglii (Lanfranc – późniejszy biskup Cantenbury), Hiszpanii (Hugon z Remieremont) oraz innych krajów celem zwalczania symonii, konkubinatu i zwyczaju nadawania inwestytury. Sytuacja konfliktowa między kurią rzymską a rządem Rzeszy uległa ponownie zaostrzeniu. Punktem zapalnym był fakt symonii przy nadawaniu biskupstw i zamiar rozwodu oraz ponownego ożenku ze strony władcy niemieckiego Henryka VIII. W efekcie papież, obłożył klątwą najważniejszych doradców młodego króla. Papież Aleksander II zmarł 21 kwietnia 1073 w pałacu laterańskim w Rzymie i został pochowany w Bazylice św. Jana na Lateranie. Spór o wyższość władzy pomiędzy cesarzem a biskupem Rzymu miał swój szczyt i kulminację za czasów jego następcy Hildebranda, czyli późniejszego Grzegorza VII.

Bibliografia

Seppelt i Loffler, Dzieje papieży od początków kościoła do czasów dzisiejszych, Poznań 1936, s. 199-200; R. Fischer-Wollpert, Leksykon papieży, Kraków 1990, s. 78-79; Encyklopedia katolicka, t. 1. Lublin 1985, kol. 325.