Św. Andrzej Apostoł

Z e-ncyklopedia

Św. Andrzej Apostoł

Z kościoła w Ćwiklicach

Był młodszym bratem Szymona Piotra, synem Jana, rybaka z Kafarnaum nad Jeziorem Genezaret. Był najpierw uczniem św. Jana Chrzciciela i świadkiem wypowiedzianych przez niego słów o Jezusie: Oto Baranek Boży. Wówczas poszedł za Jezusem, zobaczył gdzie mieszka i przyprowadził do Niego swojego brata Szymona. Obaj jako rybacy, powrócili do swej pracy na Jeziorze Genezaret i wówczas zostali osobiście powołani przez Jezusa, aby poszli za Nim i stali się rybakami ludzi.

Po Zesłaniu Ducha Świętego św. Andrzej głosił Ewangelię w różnych krajach. Według Orygenesa miał działać wśród pogańskich Scytów na terenie dzisiejszego Kurdystanu i Gruzji, między Dnieprem a Donem. Według innych źródeł działał głównie w Azji Mniejszej, a następnie w Achai, gdzie poniósł śmierć męczeńską ok. 60 roku. Bardzo obszernie męczeństwo św. Andrzeja opisują apokryficzne księgi starochrześcijańskie: Dzieje Andrzeja oraz Męka Andrzeja. Mówią one o działalności apostolskiej św. Andrzeja w Achai, gdzie dzięki dokonanym przez niego cudownym uzdrowieniom, wskrzeszeniom i uwolnieniom od opętania przez złego ducha zyskał wielu wyznawców dla Chrystusa. Wywołało to gniew i zemstę rzymskiego namiestnika miasta Patras, który skazał go na śmierć przez ukrzyżowanie. Tłumy obecne przy egzekucji domagały się uwolnienia go, ale Apostoł modlił się, prosząc Chrystusa o łaską męczeństwa. Krzyż św. Andrzeja miał kształt litery X - stąd ta forma krzyża ukośnego nosi nazwę krzyż św. Andrzeja.

Relikwie Świętego przeniesiono w 356 roku z Patras do Konstantynopola, skąd krzyżowcy, w 1202 roku, wywieźli je do Amalfi w południowej Italii. Głowa św. Andrzeja na polecenie papieża Piusa II została przewieziona w XV wieku do Bazyliki Świętego Piotra w Rzymie. Papież Paweł VI podczas trwania Soboru Watykańskiego II polecił przekazać ją Kościołowi prawosławnemu w Patras, gdzie drogocenną relikwię powitali uroczyście wszyscy biskupi Kościoła Wschodniego (1964). Ponadto w 1980 roku kard. Roger Etchegaray przekazał Kościołowi greckiemu przechowywany w Marsylii krzyż św. Andrzeja.

  • Św. Andrzej jest patronem Burgundii, a ponadto wielu cechów i korporacji, m.in. rybaków, rzeźników, rycerzy, woziwodów i podróżnych.
  • W ikonografii przedstawia się go zazwyczaj ubranego w długą tunikę przewiązaną sznurem, albo też w scenie ukrzyżowania. Dodatkowymi atrybutami są: księga lub zwój, ryba i sieć, krzyż i sznur.
  • Wspomnienie liturgiczne przypada 30 listopada.

Bibliografia

M. Banach, Szli święci przez Polskę, Warszawa 1954; Polscy święci, red. J. Roman, Warszawa 1984.