Łysik Stefan

Z e-ncyklopedia

Łysik Stefan SVD (1908-1978), etnolog

Lysik Stefan2.jpg

Urodził się 29 sierpnia 1908 w Boruszowicach k. Tarnowskich Gór. Gimnazjum rozpoczął 15 lutego 1923 zgłaszając się do Niższego Seminarium Misyjnego w Rybniku. Jesienią 1924 roku przeniósł się do Górnej Grupy. Ukończył gimnazjum państwowe maturą w czerwcu 1930 roku. Wstąpił do nowicjatu werbistów w St. Gabriel pod Wiedniem. Tam studiował filozofię, teologię, jak również uczęszczał na wykłady etnologiczne i lingwistyczne. Zetknął się tam z P. Schebestą, badaczem Pigmejów, oraz o. Kirschbaumem, którzy wywarli wpływ na jego późniejsze zainteresowania lingwistyczno-etnologiczne. Przyjął święcenia kapłańskie 20 sierpnia 1936 i wbrew swoim oczekiwaniom, został skierowany do pracy w Polsce.

W Górnej Grupie wykładał język łaciński, pełnił funkcję podprefekta, a także był redaktorem czasopisma Nasz Misjonarz. Po wybuchu wojny podjął pracę duszpasterską w Bzowie. Następnie przedostał się na Śląsk, do rodzinnego Boruszowca. Przebywał w Rybniku i służył pomocą duszpasterską w Tworogu, Ziemięcicach, Piekarach, Leszczynach, Radzionkowie, Rojcy, Królewskiej Hucie, Biertułowach i w Czyżowicach. By uniknąć wcielenia do Wehrmachtu przeniósł się do Łagiewnik, gdzie bez zameldowania pracował do 8 czerwca 1945. Po zakończeniu okupacji został przeniesiony do Nysy. Z uwagi na brak księży podjął wiele prac duszpasterskich w Kopernikach, Izbicy i Kępnicy, Hajdukach i jako substytut w Niwnicy i Nawrotach. Następnie, władze zgromadzenia zleciły mu zajęcia dydaktyczne z matematyki i języka angielskiego w Niższym Seminarium w Nysie. W czerwcu 1947 roku został mianowany proboszczem w Średniej Wsi. Oprócz obowiązków duszpasterskich wykładał w Niższym Seminarium, a od 1952 roku w Nysie prowadził w wykłady z historii średniowiecznej i archeologii Polski. 27 października 1957 został kapelanem Sióstr Niepokalanego Poczęcia NMP we Wrocławiu-Żerdnikach. Po kilku miesiącach przeniesiony został do Pieniężna a potem do Lublina, gdzie przez trzy lata pracował nad urządzeniem biblioteki werbistów, jednocześnie prowadząc wykłady z misjologii i lingwistyki w seminarium w Pieniężnie. Po zakończeniu wykładów w czerwcu 1961 roku został ustanowiony kapelanem boromeuszek w Świerklańcu. Jako kapelan duszpasterzował także u sióstr w Szarleju, Piekarach i Nakle. Mimo wielu zajęć duszpasterskich pracował naukowo.

W latach 1949-1952 ukończył prywatnie studia specjalistyczne z etnologii i z archeologii. Od 1942 roku gromadził materiały historyczne dotyczące nazw miejscowości Śląska Opolskiego, Dolnego aż po Ziemię Lubuską. Opracowane materiały przekazał Instytutowi Śląskiemu, które potem stały się podstawą do wydania Skorowidza gmin Śląska Dolnego i Opolskiego. W latach 1953-1954 prowadził badania etnograficzne dla Polskiego Atlasu Etnograficznego. Publikował artykuły z dziedziny toponomastyki śląskiej. Był członkiem Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego. Za prace badawcze i publikacje w 1974 roku został odznaczony: „Zasłużony Działacz Kultury" oraz „Złotą Odznakę Zasłużonego dla Województwa Katowickiego". Zmarł 27 kwietnia 1978. Spoczął na cmentarzu kościoła pw. św. Małgorzaty w Bytomiu.

Bibliografia

J. Arlik, Ks. Łysik Stefan SVD (Nekrolog), WD 1978, nr 12, s. 288-292; J. Węcławik, Ojciec Stefan Łysik (hasło), [w:] Werbiści w Polsce, pr. zb., Pieniężno 1982, s. 82-84; R. Małek, Prace dyplomowe i publikacje polskich werbistów 1945-1975, [w:] W służbie Słowa Bożego, red. R. Malke, W. Wesoły, Płock 1978, s. 319-320.