Ćwiczenia z patrologii III

Z e-ncyklopedia

Patrologia – ćwiczenia, 2016/2017

Ks. dr hab. Andrzej Uciecha

Semestr zimowy 2016/2017, Wtorek godz. 11.30-13.00; s. 303/5

  • Pracownia Patrystyczna: [1]
  • Bibliografie, patrz: [2]

Konsultacje – czw. 9.30-11.00. s.303/4

I-II. 4.10.16 Metoda i cel zajęć: sztuka lektury tekstu; bibliografia; zaliczenie. Ojcowie Apostolscy (pojęcia: „pisarz kościelny”, „ojciec Kościoła”, „Doktor Kościoła”, „Ojciec Apostolski”).

  • Ireneusz, Adversus Haereses I, Wstęp 1-3 (Myszor StAC.SN 17, s. 31-32).
  • Hieronim, O znakomitych mężach 15 (PSP 5, s. 43) (o Liście Klemensa Rz. do Kor).
  • Klemens Rz. List do Koryntian, 40-42,44 (Michalski ALP I, s. 22n albo OŻ VIII, s. 87-89, 90-91).
  • Ignacy Antiocheński, List do Rzymian 4-7 (Michalski ALP I, s. 25n albo OŻ VIII, s. 158-161).
  • Ireneusz, Adversus Haereses III,3,4 (Bober, AP, s. 40): O Polikarpie ze Smyrny
  • Hermas, Wizja I,1-2; Wizja V; Przykazanie IV, (Michalski ALP I, s. 33-34; 38-39): zagadnienie pokuty.
  • Didache 1-2, (OŻ VIII): katechizm gminy chrześcijańskiej


III-IV. 11.10.16 Apologeci i akta męczenników (przygotować: życiorys i rodzaje i zadania literatury apologet. i martyr.). Najstarsze zabytki patrystyczne związane z życiem gminy chrześcijańskiej.

  • Justyn, Apologia I,2-3 (ALP I, s. 91nn. lub POK IV).
  • Justyn, Dialog z Żydem Tryfonem 2,1-6; 7,1-3 (ALP I, s. 99n i 102 lub POK IV).
  • Justyn, Apologia I,22; 30; 46; 59 (ALP I, s. 94n lub POK IV).
  • List do Diogneta I. V-VI (OŻ VIII lub PSP 44).
  • Tacjan, Przemowa do Greków 2 (ALP I, s. 110).
  • Akta męczenników scylitańskich (ALP I, s. 137-8).
  • Najstarsza homilia grecka, czyli tak zwany II List Klemensa Rzymskiego 14;16 i 17 (ALP I, 78-9).
  • Meliton z Sardes, Homilia Paschalna 1; 2; 6 (ALP, 80-81; 82).

V-VI. 18.10.16 Apokryfy (pojęcie apokryf; rodzaje i podziały lit. apokryf.).

  • Fragm. Muratoriego nt. apokryfów (Apokryfy NT, M.Starowieyski, s. 38).
  • Ewangelia Dzieciństwa Tomasza I, II,1-5 (Apokryfy…, s. 258).
  • Ewangelia Tomasza, logia 1-6; 22 (ŚSHT 1972, t. V).
  • Protoewangelia Jakuba XIII,1-3; XIV, 1-2; XVIII, 1-3 (Apokryfy…, 195n., 199n).
  • Dzieje Piotra 33-35 (ALP I, s. 61n).

VII-VIII. 25.10.16 Polemika z fałszywą gnozą. Teologia św.Ireneusza (życiorys; pojęcie gnoza i szkoły gnost.).

  • Ireneusz, AH I,23 (Myszor StAC.SN 17; ALP 161-2): Nauka gnostyka Szymona Czarnoksiężnika.
  • Ireneusz, Wykład nauki apostolskiej 3.8 (ALP 171-2): katolicka nauka o Bogu.
  • Ireneusz, AH III,18,1; 18,2; 21,10 (AP 45 i 47): teoria rekapitulacji.
  • Ireneusz, AH V,6,1; 9,1 (AP 53-4): doskonały człowiek.
  • Ireneusz, AH III, 1-2 (ALP 166-7): podstawy prawdziwej gnozy chrześcijańskiej.

IX-X. 8.11.16 Tertulian i początki literatury łacińskiej (życiorys). Św.Cyprian – teolog, duszpasterz i męczennik

  • Tertulian, Preskrypcja przeciw heretykom (ALP, 220-1 albo PSP 5): filozofia źródłem herezji.
  • Tertulian, De fuga in persecutione 4 (ALP, 248-9 albo OŻ IX): chrześcijanin wobec prześladowań.
  • Tertulian montanista o pokucie: De pudicitia 1; 2; 3 (ALP, 252-4).
  • Akta prokonsularne św.Cypriana (ALP, 142-4).
  • Cyprian O jedność Kościoła katolickiego 4-5 (POK XIX; ALP, 278).
  • Cyprian, Jak wstawiać się za upadłymi: List 15 (ALP, 284-6).

XI-XII. 15.11.16 Klemens Aleksandryjski – chrześcijański gnostyk (życiorys, Aleksandria, gnoza, alegoria). Orygenes – życiorys. Euzebiusz z Cezarei i jego następcy (życiorys, rodzaje i cele literatury historycznej). Atanazy Wielki i jego czasy – życiorys.

  • Klemens Aleksandryjski, Pedagog I,1 (ALP, 344-5): Logos protreptikos i Logos paidagogos.
  • Klemens Aleksandryjski, Kobierce I,9 (ALP, 354-5): znaczenie filozofii dla teologii.
  • Orygenes, O zasadach. Wstęp Rufina, tłumacza. Przedmowa 1-2; 3 /frg/; 4 /frg/ (PSP XXIII, s. 57-

8; 59).

  • Orygenes, O zasadach IV,4; IV,6 (PSP XXIII, s. 301-2; 304): jak czytać Pismo Św.
  • Euzebiusz z Cezarei, Historia Kościoła I,1 (POK III albo ALP II, s. 28-9).
  • Atanazy Wielki, Pierwsza mowa przeciw arianom 5-6 (ALP II, s. 131-132).

XIII-XIV. 22.11.16 Hilary z Poitiers – Atanazy Zachodu (historia arianizmu na Zachodzie). Cyryl Jerozolimski

  • Hilary, O Synodach, czyli o wierze chrześcijan wschodnich 1-10: OŻ I, s. 351-3; ALP II, s. 151-3.
  • Hilary, O Synodach 39-40. 98-99. 102 (spory ariańskie na Wschodzie). ALP II, s. 154-5.
  • Hilary, O Synodach 103-105.107-109 (teologia zachodnia). ALP II, s. 156-7.
  • Hilary, O Synodach 117-121 (homoousios w teologii Hilarego). ALP II, s. 161-2.

Cyryl Jerozolimski – katecheta (katechizacja i katecheza wczesnochrześcijańska; mystagogia w chrześcijaństwie).

  • Katecheza Wstępna 1-17. ALP II, s. 329-334.
  • Katecheza XI, 1-14. BOK 14; PSP IX, s. 138n. Katecheza XVIII, 22- 23. BOK 14; PSP IX, s. 293.
  • Katecheza Mystagogiczna Druga 1-8. BOK 14; PSP IX, s. 306-7.
  • Katecheza Mystagogiczna Piąta. ALP II, s. 336-339 (wtajemniczenie w obrzędy Mszy św.).

XV-XVI 29.11.16 Bazyli Wielki - duszpasterz, asceta, teolog. Grzegorz z Nazjanzu

  • Bazyli Wielki, Do młodzieńców, o pożytku z czytania pism pogańskich 1-7 (ALP II,s.194-9).
  • Reguły dłuższe: Pytania 6,7,10,12,15 (ALP II, s. 76-82) - wobec monastycyzmu.
  • List 69 (ALP II, s. 202-203) - wobec sporów ariańskich.
  • List 263 (ALP II, s. 212-214).

Grzegorz z Nazjanzu

  • Poemat autobiograficzny (ALP II, s. 215-234).
  • Mowa teologiczna pierwsza (ALP II, s. 235-239).
  • Przeciw Julianowi. Inwektywa Pierwsza (ALP II, s. 250-260).

XVII-XVIII 6.12.16 Grzegorz z Nyssy - chrześcijański filozof, asceta i mistyk.

  • List o pielgrzymkach do Jerozolimy (ALP II, s. 314-316).
  • Rozmowa z Makryną o duszy i zmartwychwstaniu 16-18 (ALP II, 301-306).
  • Wielka Katecheza. Wstęp. 1-3 (ALP II, 277-281) - o Trójcy Św..
  • Wielka Katecheza 14-15.20.22.23.26.28 (ALP II, 283-288) - o wcieleniu Syna Bożego.
  • Co znaczy być chrześcijaninem (BOK 15).
  • O celu życia i prawdziwej ascezie 1-19 (BOK 15).
  • O celu życia i prawdziwej ascezie 49-67 (BOK 15).

XIX-XX 13.12.16 Ambroży z Mediolanu – biskup i teolog. Hieronim – duszpasterz, egzegeta, mnich.

  • O ucieczce od świata 45-46.
  • O obowiązkach sług ołtarza 9, 17, 18, 20, 22.
  • Paulin z Mediolanu: Żywot św. Ambrożego 1,6.

Hieronim

  • List do kapłana Ewangelusa.
  • List do kapłana Rufina.
  • List do kapłana Nepocjana 1- 5.

XXI-XXII 20.12.16 Jan Chryzostom – kaznodzieja, duszpasterz, pedagog. Teodoret z Cyru – egzegeta. Szkoła antiocheńska.

  • Przeciw tym, co pobiegli na wyścigi konne .
  • O wychowaniu dzieci 7 – 9.16.
  • List do uwięzionych biskupów, prezbiterów, diakonów.

Teodoret z Cyru

Komentarz do I Listu do Koryntian IV (ŹMT).

XXIII-XXIV 10.01.17 Augustyn z Hippony – kaznodzieja, duszpasterz, pedagog. Sokrates Scholastyk. Cyryl Aleksandryjski – Szkoła aleksandryjska.

  • Wyznania II, III, V.
  • Wyznania VIII-IX.
  • Sokrates Scholastyk, Historia Kościoła VII, rozdz. XXXIV.
  • Cyryl A., W obronie tytułu Bogarodzica.

XXV-XXVI 17.01.17 Grzegorz Wielki

XXVII-XXVIII 24.01.17 Zaliczenie

Uwagi

Cel i metoda ćwiczeń dotyczy ćwiczeń z Patrologii, sem. I (teksty w skrypcie Wybór tekstów Katowice 2004)

Cel ćwiczeń:

  • opanowanie zdolności lektury tekstu, czyli rozumnego odczytania zapisu graficznego;
  • rozpoznanie, zdefiniowanie i uporządkowanie opisywanych wydarzeń, ich przyczyn i skutków
  • zdobycie umiejętności wskazywania i oceny wątków propagandowych i elementów manipulacji w zapisie historycznym

Metoda ćwiczeń:

  • streszczenie tekstu (przekład tekstu swoimi słowami na język współczesny)
  • komentarz

Streszczenie według kryterium:

  1. historyczne (czas): daty, wydarzenia opisywane przez autora, postaci;
  2. geograficzne (miejsce): miasta, krainy, ukształtowanie terenu, rzeki, morza, inne (por. Mk 6,39; por. Mt 14,19);
  3. biblijne: odwołanie do tekstów biblijnych (ST i NT);
  4. dogmatyczne: elementy katolickiego Credo;
  5. etyczne: normy i ocena zachowania i postępowania;
  6. literackie: gatunek literacki dzieła, tytuł, ulubione zwroty autora;
  7. psychologiczne: sylwetki psychologiczne opisywanych bohaterów.

Uwaga na:

  • styl kaznodziejski w tekstach typu homilia czy kazanie
  • manieryzm językowy we współczesnej mowie potocznej
  • niechlujstwo języka mówionego

Streszczenie może być przeprowadzone według jednego tylko kryterium albo wielu. Streszczenie stanowi przygotowanie do komentarza; jakość streszczenia decyduje o jakości komentarza. Uwzględniając tylko jedno wybrane kryterium streszczenia, trudniej jest skomentować tekst.

Komentarz powinien uwzględniać:

  1. odwołanie do znanych wydarzeń z historii uprzedniej, współczesnej i późniejszej w stosunku do tego, co autor opisał w tekście (np. analizując teksty Ignacego Antiocheńskiego należy wskazać znaczenie Antiochii Syryjskiej w historii pierwotnego chrześcijaństwa).
  2. Historia magistra vitae est, czyli aktualizację problematyki poruszonej w tekście
  3. próbę psychologicznego opisu autora tekstu


Bibliografia

  1. B. Altaner, A.Stuiber, Patrologia, tłum. P.Pachciarek, Warszawa 1990.
  2. M. Michalski, Antologia Literatury Patrystycznej I-II, Warszawa 1975-1982.
  3. W. Myszor, Ireneusz z Lyonu i gnostycy, StAC.SN 17, Katowice 2016.
  4. A. Bober, Światła ekumeny.Antologia patrystyczna, Kraków 1965.
  5. J. Słomka, Polskie tłumaczenia dzieł Ojców Kościoła. Przewodnik bibliograficzny, Łódź 2001.
  6. Serie: Pisma Ojców Kościoła (POK), Poznań 1924nn; Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy (PSP), Warszawa 1969 nn; Ojcowie Żywi (OŻ), Kraków 1978nn; Źródła Myśli Teologicznej (ŹMT), Kraków 1996nn. Biblioteka Ojców Kościoła (BOK) Kraków 1992nn;

Pozostałe: Historia teologii I. Epoka patrystyczna, red. A.di Bernardino, B. Studera, Kraków 2003, s. 677-709; J.Drabina, Pięć pierwszych wieków chrześcijaństwa: Wybór tekstów źródłowych, Kraków 1991 (Skrypty uczelniane, nr 650); M.Simon, Cywilizacja wczesnego chrześcijaństwa I-IV w., Warszawa 1981; R.A.Markus, Chrześcijaństwo w świecie rzymskim, Warszawa 1978. J.N.D.Kelly, Początki doktryny chrześcijańskiej, tłum. J.Mrukówna, Warszawa 1988. W.Myszor, Europa. Pierwotne chrześcijaństwo. Idee i życie społeczne chrześcijan (II i III wiek), Warszawa 1999. 2000. K.Bihlmeyer, H.Tüchle, Historia Kościoła, Warszawa 1971; J.Danielou, H.I.Marrou, Historia Kościoła. Od początków do roku 600. Warszawa 1984. Apokryfy Nowego Testamentu, red. M.Starowieyski: Ewangelie apokryficzne, cz. I i II, Kraków 2003; Listy i apokalipsy chrześcijańskie, Kraków 2001.

Źródło: „https://silesia.edu.pl/index.php?title=Ćwiczenia_z_patrologii_III&oldid=89745”