Ćwiczenia z patrologii II

Z e-ncyklopedia

Patrologia – ćwiczenia (studia stacjonarne, rok 2018/2019, semestr zimowy)

prowadzący: ks. dr Wojciech Kamczyk; konsultacje: czwartek, 9.45 – 11.15; s. 303/4; e-mail: wojciech.kamczyk@us.edu.pl

Zajęcia odbywają się w czwartki, grupa pastoralna - godz. 8.00-9.30, grupa teol. naucz. i w kulturze - 11.30-13.00, w sali 203/5.

  • Pracownia Patrystyczna: [1]

4.10.2018 Metoda i cel zajęć: sztuka lektury tekstu; bibliografia; zaliczenie. Wprowadzenie do tematyki zajęć (pojęcia: „pisarz kościelny”, „ojciec Kościoła”, „Doktor Kościoła”).

  • Ireneusz z Lyonu, Zdemaskowanie i odparcie fałszywej gnozy (Adversus haereses) III, 3, ALP 1, s. 167-169 [lub w: św. Ireneusz z Lyonu, Adversus haereses, tłum. J. Brylowski, Pelplin 2018, s. 206-208].
  • Hieronim ze Strydonu, O znakomitych mężach. Prolog, PSP 6, s. 23-24.
  • Hieronim ze Strydonu, O znakomitych mężach 15-17, PSP 6, s. 43-47.


11.10.2018 - U źródeł teologii - Ojcowie Apostolscy

  • Klemens Rzymski, List do Koryntian, XL-XLIV, BOK 10, s. 69-71.
  • Ignacy Antiocheński, List do Rzymian, IV-VII, BOK 10, s. 128-131.
  • Nauka Dwunastu Apostołów (Didache), I-II, BOK 10, s. 33-34.
  • Meliton z Sardes, Homilia Paschalna 1-9, 104-105, BOK 10, s. 308-309, 330-331.
  • List do Diogneta I.V-VI, BOK 10, s. 339,341-343.


18.10.2018 - Apologeci i męczennicy.

  • Justyn Męczennik, Pierwsza Apologia 22-30, BOK 24, s. 223-228 (lub w: Justyn Męczennik, 1 i 2 Apologia. Dialog z Żydem Tryfonem, tłum. L. Misiarczyk, Warszawa 2012, s. 57-62)
  • Justyn, Dialog z Żydem Tryfonem 69-70, w: Justyn Męczennik, 1 i 2 Apologia. Dialog z Żydem Tryfonem, tłum. L. Misiarczyk, Warszawa 2012, s. 238-241.
  • Męczeństwo świętego Polikarpa, biskupa Smyrny, BOK 10, s. 162-169.
  • Akta męczenników scyllitańskich, ALP 1, s. 137-138.
  • Męczeństwo świętych Perpetuy i Felicyty (fragmenty), ALP 1, s. 138-142


25.10.2018 - Apokryfy (pojęcie apokryfu; rodzaje i podziały).

  • Apokryfy w ocenie pisarzy chrześcijańskich – Muratoriego, Orygenesa, Cyryla Jerozolimskiego, Hieronima, Augustyna, w: Apokryfy Nowego Testamentu, t. 1, cz. 1, red. M. Starowieyski, Kraków 2003, s. 70-72, 75-78.
  • Żywot św. Jana Chrzciciela przypisywany biskupowi egipskiemu Serapionowi 1-10, w: Apokryfy Nowego Testamentu, t. 1, cz. 2, red. M. Starowieyski, Kraków 2003, s. 589-595.
  • Męczeństwo świętego i godnego czci pierwszego męczennika i archidiakona Szczepana, w: Apokryfy Nowego Testamentu, t. 2, cz. 2, red. M. Starowieyski, Kraków 2007, s. 1147-1154.
  • Ewangelia Filipa 1-17, StAC.SN 7, s. 231-234.
  • Apokalipsa Pawła 1-6, StAC.SN 19, s. 26-28.


8.11.2018 - Teologia św. Ireneusza z Lyonu i polemika z gnostycyzmem (pojęcie gnozy, gnostycyzmu, szkoły gnostyckie)

  • Ireneusz z Lyonu, Wykład Nauki Apostolskiej 3-8, ŹMT 7, s. 23-31.
  • Ireneusz z Lyonu, Zdemaskowanie i odparcie fałszywej gnozy (Adversus haereses) I, Wstęp 1-3, StAC.SN 17, s. 31-32.
  • Ireneusz z Lyonu, Zdemaskowanie i odparcie fałszywej gnozy (Adversus haereses) I, 23, StAC.SN 17, s. 88-90.
  • Ireneusz z Lyonu, Zdemaskowanie… (Adversus haereses) II, 26-28, StAC.SN 17, s. 180-190.
  • Ireneusz z Lyonu, Zdemaskowanie… (Adversus haereses) III, 18.1-2, 21.10, w: A. Bober, Światła ekumeny. Antologia patrystyczna, Kraków 1965, s. 45, 47.


15.11.2018 - Początki literatury łacińskiej: Tertulian i Cyprian.

  • Tertulian, Preskrypcja przeciw heretykom 1-7, PSP 5, s. 40-47.
  • Tertulian, O chrzcie 1-4, PSP 5, s. 133-137.
  • Tertulian, O ucieczce podczas prześladowań I, 1-6, PSP 65, s. 155-156.
  • Cyprian z Kartaginy, O jedności Kościoła katolickiego 4-5, ALP 1, s. 278.

Cyprian z Kartaginy, List 15, ALP 1, s. 284-286.


22.11.2018 - W starożytnej Aleksandrii: Klemens, Orygenes (aleksandryjska szkoła egzegetyczna).

  • Klemens Aleksandryjski, Wychowawca, księga I, I-III, tłum. M. Szarmach, Toruń 2012, s. 19-24 [fragment I, zob. ALP 1, s. 344-345 – zwłaszcza terminologia dot. „Logosu”]
  • Klemens Aleksandryjski, Kobierce I, 9, Warszawa 1994, t. 1, s. 32-34 [także w: ALP 1, s. 354-355].
  • Orygenes, O zasadach. Wstęp Rufina, tłumacza. Przedmowa, ŹMT 1, s. 45-48.
  • Orygenes, O zasadach. Księga IV, II, 4-9, ŹMT 1, s. 339-345.
  • Orygenes, Przeciw Celsusowi II, 48-51, Warszawa 1986, s. 118-122.


29.11.2018 - Pierwsze spory teologiczne – arianizm (Atanazy Wielki, Hilary z Poitiers).

  • Atanazy Wielki, Pierwsza mowa przeciw arianom 1-10, ŹMT 67, s. 23-33.
  • Atanazy Wielki, Druga mowa przeciw arianom 19-25, ŹMT 67, s. 106-112.
  • Hilary z Poitiers, O synodach, czyli o wierze chrześcijan wschodnich 1-2, 5-8, 10, 39-40, 98-99, 117-121, ALP 2, s. 152-155, 160-162.
  • Hilary z Poitiers, O Trójcy Świętej IV, 3-14, PSP 64, s. 117-124.


20.12.2018 - Ojcowie Kapadoccy (cz. 1):

  • Bazyli Wielki, Do młodzieńców o pożytku z czytania pism pogańskich, 1-8, ALP 2, s. 194-199.
  • Bazyli Wielki, Reguły dłuższe, 6-7, 10-15, ŹrMon 6, s. 72-80, 89-99.
  • Bazyli Wielki, List 69, ALP 2, s. 202-203.
  • Bazyli Wielki, List 263, ALP 2, s. 212-214.
  • Grzegorz z Nazjanzu, Poemat autobiograficzny, ALP 2, s. 215-234.


3.01.2019 - Ojcowie Kapadoccy (cz. 2):

  • Grzegorz z Nazjanzu, Mowa teologiczna pierwsza, ALP 2, s. 235-239.
  • Grzegorz z Nyssy, List II (o pielgrzymkach do Jerozolimy), ALP 2, s. 314-316.
  • Grzegorz z Nyssy, Wielka Katecheza. Wstęp 1-3, ALP 2, s. 277-281.
  • Grzegorz z Nyssy, O stworzeniu człowieka XXVIII-XXIX, ŹMT 39, s. 132-139.


10.01.2019 - Starożytni duszpasterze na Wschodzie: Cyryl Jerozolimski, Jan Chryzostom (katecheza i mistagogia we wczesnym chrześcijaństwie).

  • Cyryl Jerozolimski, Katecheza Wstępna, BOK 14, s. 19-27.
  • Cyryl Jerozolimski, Katecheza XX (Mistagogiczna druga), BOK 14, s. 325-328.
  • Cyryl Jerozolimski, Katecheza XXIII (Mistagogiczna piąta), BOK 14, s. 339-344.
  • Jan Chryzostom, Przeciw tym, co pobiegli na wyścigi konne i widowiska teatralne, PSP 8, s. 175-181.
  • Jan Chryzostom, Porównanie króla z mnichem, BOK 19, s. 117-123.
  • Jan Chryzostom, List do więzionych biskupów, prezbiterów, diakonów 1-2, BOK 19, s. 203-205.


17.01.2019 - Wielcy Doktorzy Kościoła Zachodniego: Ambroży i Hieronim.

  • Ambroży z Mediolanu, O Izaaku lub duszy I,1 – III, 9, PSP 35, cz. 2, s. 126-132.
  • Ambroży z Mediolanu, List 1*, w: św. Ambroży z Mediolanu, Listy, t. 3, BOK, Kraków 2012, s. 121-134.
  • Hieronim ze Strydonu, List 52, 1-6, ŹMT 55, s. 12-18.
  • Hieronim ze Strydonu, List 73, ŹMT 55, s. 179-184.
  • Hieronim ze Strydonu, List 74, ŹMT 55, s. 185-188.


24.01.2019 - „Vobis episcopus, vobiscum christianus” – Augustyn z Hippony

  • Sprostowania, prolog 1-3, PSP 22, s. 180-183.
  • Wyznania III, 1.5.9-10, Kraków 2002, s. 65-66, 71, 80-81.
  • De doctrina Christiana. Księga czwarta XII,27-XIII,29, Warszawa 1989, s. 211-215.
  • O Państwie Bożym XIV, 1-4, Warszawa 1977, t. 2, s. 120-126.
  • O Trójcy Świętej, księga IX, r. VIII, 13, POK 25, s. 287-288.
  • Homilia (na ewangelię św. Jana) 49, 1-3, PSP 15, z. 2, s. 29-32.


31.01.2019 - Wielcy papieże wielkich przemian: Leon I i Grzegorz I.

  • Leon Wielki, Mowa 5, w rocznicę wstąpienia na Stolicę Piotrową, POK 24, s. 17-21.
  • Leon Wielki, List 28, do Flawiana, biskupa Konstantynopola, o Eutychesie, ŹMT 24, s. 197-213.
  • Grzegorz Wielki, Księga reguły pasterskiej I, 6-11, ŹrMon 30, s. 59-71.
  • Grzegorz Wielki, Moralia. Komentarz do Księgi Hioba, Księga XXVI, I.1-VI.6, ŹrMon 75, s. 191-198.

Uwagi

Cel ćwiczeń:

  • opanowanie zdolności lektury tekstu, czyli rozumnego odczytania zapisu graficznego;
  • rozpoznanie, zdefiniowanie i uporządkowanie opisywanych wydarzeń, ich przyczyn i skutków;
  • zdobycie umiejętności wskazywania i oceny wątków propagandowych i elementów manipulacji w zapisie historycznym;


Metoda ćwiczeń: streszczenie tekstu (przekład tekstu swoimi słowami na język współczesny) i komentarz.

Streszczenie według kryterium:

  1. historyczne (czas): daty, wydarzenia opisywane przez autora, postacie;
  2. geograficzne (miejsce): miasta, krainy, ukształtowanie terenu, rzeki, morza, inne;
  3. biblijne: odwołania do tekstów biblijnych (ST i NT);
  4. dogmatyczne: elementy katolickiego Credo;
  5. etyczne: normy i ocena zachowania i postępowania;
  6. literackie: gatunek literacki dzieła, tytuł, ulubione zwroty autora;
  7. psychologiczne: sylwetki psychologiczne opisywanych bohaterów.


Streszczenie może być przeprowadzone według jednego tylko kryterium albo wielu. Streszczenie stanowi przygotowanie do komentarza; jakość streszczenia decyduje o jakości komentarza. Uwzględniając tylko jedno wybrane kryterium streszczenia, trudniej jest skomentować tekst.


Komentarz powinien uwzględniać:

  • odwołanie do znanych wydarzeń z historii uprzedniej, współczesnej i późniejszej w stosunku do tego, co autor opisał w tekście (np. analizując teksty Ignacego Antiocheńskiego należy wskazać znaczenie Antiochii Syryjskiej w historii pierwotnego chrześcijaństwa).
  • Historia magistra vitae est, czyli aktualizację problematyki poruszonej w tekście

Bibliografia

B. Altaner, A.Stuiber, Patrologia, tłum. P. Pachciarek, Warszawa 1990 ; A. Żurek, Wprowadzenie do Ojców Kościoła, Kraków 1993; F. Drączkowski, Patrologia, Pelplin-Lublin 1998; M. Michalski, Antologia Literatury Patrystycznej, t. 1-2, Warszawa 1975-1982 (ALP 1; ALP 2); A. Bober, Światła ekumeny. Antologia patrystyczna, Kraków 1965; W. Stawiszyński, Bibliografia patrystyczna (1901-2016). Polskie tłumaczenia tekstów starochrześcijańskich pierwszego tysiąclecia, Kraków 2017;

Serie patrystyczne

  • Pisma Ojców Kościoła (POK), Poznań 1924-.
  • Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy (PSP), Warszawa 1969-.
  • Ojcowie Żywi (OŻ), Kraków 1978-.
  • Źródła Myśli Teologicznej (ŹMT), Kraków 1996-.
  • Źródła Monastyczne (ŹrMon), Kraków 1993-.
  • Biblioteka Ojców Kościoła (BOK) Kraków 1992-.
  • Studia Antiquitatis Christianae. Series Nova (StAC.SN), Katowice 2005-.


Uzupełniająca

Historia teologii, t. 1: Epoka patrystyczna, red. A. di Bernardino, B. Studer, Kraków 2003, s. 677-709; J. Drabina, Pięć pierwszych wieków chrześcijaństwa: Wybór tekstów źródłowych, Kraków 1991 (Skrypty uczelniane, nr 650); M. Simon, Cywilizacja wczesnego chrześcijaństwa I-IV w., Warszawa 1981; R.A. Markus, Chrześcijaństwo w świecie rzymskim, Warszawa 1978; J.N.D. Kelly, Początki doktryny chrześcijańskiej, tłum. J. Mrukówna, Warszawa 1988; W. Myszor, Europa. Pierwotne chrześcijaństwo. Idee i życie społeczne chrześcijan (II i III wiek), Warszawa 1999. 2000; J. Danielou, H.I. Marrou, Historia Kościoła. t. 1: Od początków do roku 600, Warszawa 1984; Apokryfy Nowego Testamentu, red. M. Starowieyski: Ewangelie apokryficzne, cz. I i II, Kraków 2003; Listy i apokalipsy chrześcijańskie, Kraków 2001 (a także wydania późniejsze).

Zaliczenie

Ocenie podlega przygotowanie studenta do zajęć (znajomość tekstów źródłowych, ich autorów i kontekstu historycznego), aktywność na zajęciach. Metody oceniania: bieżąca - praca studentów na zajęciach, bądź w formie pisemnej (test lub praca pisemna). Podstawą zaliczenia ćwiczeń jest obecność, przygotowanie i aktywny udział w zajęciach.

Źródło: „https://silesia.edu.pl/index.php?title=Ćwiczenia_z_patrologii_II&oldid=89748”